Tingkatan 2 Bab 6

Penguasaan Terhadap Hasil Bumi Kita

Perubahan dalam Kegiatan Pertanian

Pada akhir pengajaran dan pembelajaran bab ini,

anda seharusnya dapat:

·    Menjelaskan perubahan dan perkembangan yang berlaku dalam bidang pertanian, perlombongan dan pengeluaran hasil hutan di Negeri-negeri Selat dan Negeri-negeri Melayu.

·    Menjelaskan perubahan sosial yang berlaku akibat daripada perubahan ekonomi.

·    Menilai dan menjelaskan setakat mana perubahan sosial dan ekonomi memberi faedah kepada penduduk tempatan.

·    Berasa bangga dengan kekayaan hasil bumi negara kita.

Perluasan pengaruh British membawa kepada pembangunan ekonomi di beberapa kawasan di negeri-negeri Melayu. Teknologi Barat, modal dan barang-barang dari luar negeri masuk ke negeri-negeri Melayu menerusi Negeri-negeri Selat yang menikmati kekayaan itu.

Menerusi Negeri-negeri Selat juga, tenaga kerja dari negeri China dan India dibawa masuk untuk menjalankan aktiviti perlombongan bijih timah dan penanaman getah. Pusat-pusat bandar seperti Taiping, Ipoh, Klang, Kuala Lumpur, Seremban dan Johor berubah menjadi bandar-bandar yang lebih maju.

     Hasil daripada bijih timah dan perusahaan getah membolehkan perkhidmatan sosial, sistem

perhubungan yang cekap dan sistem pentadbiran yang moden diwujudkan. Namun, faedah daripada pembangunan ekonomi tidak dinikmati oleh seluruh masyarakat. Hasil kerajaan dibelanjakan di kawasan-kawasan bandar yang merupakan tempat tumpuan bagi perlombongan bijih timah dan perusahaan getah.

Perubahan Ekonomi pada Akhir Abad ke-19

Selepas sistem Residen diperkenalkan, British menggalakkan orang-orang Eropah  mengusahakan pertanian niaga. Pada 1880-an, orang Eropah mula membuka ladang secara besar-besaran di  Perak, Selangor dan Negeri Sembilan. Penduduk tempatan turut menanam tanaman kopi, lada hitam dan ubi kayu tetapi  secara kecil-kecilan. Tindakan British mengimport barangan buatan kilang Eropah menimbulkan  persaingan terhadap barangan keluaran perusahaan tempatan. Walau bagaimanapun British tidak menggalakkan orang Melayu menceburi pertanian niaga.

Antara aktiviti pertanian niaga  yang dimajukan adalah :

· Getah

· Padi

· Tanaman Rempah

· Kelapa dan Kelapa Sawit

· Pembalakan

Tanaman Ladang yang lain

 Penanaman Getah

            Getah ialah tanaman dagangan yang penting pada kurun ke-20 yang mula diperkenalkan di Tanah Melayu oleh orang British pada akhir kurun  ke-19.  Pada 1876, Sir Henry Wickham mendapatkan biji getah dari Brazil dan  menghantarnya ke Taman Kew di London untuk tujuan percambahan.
Dari London, anak benih getah dihantar ke Sri Lanka dan kemudiannya ke Singapura. Benih-benih getah ini seterusnya dihantar ke tempat kediaman Residen Perak, Sir  Hugh Low di Kuala Kangsar. Benih-benih ini adalah daripada jenis Hevea Brasiliensis. Pada mulanya, getah hanya ditanam secara kecil-kecilan di Perak, Selangor dan  Negeri Sembilan oleh peladang-peladang British.

Institut Penyelidikan Getah ditubuhkan pada 1926 di Kuala Lumpur. Badan ini berfungsi menjalankan penyelidikan bagi meningkatkan mutu  pengeluaran  getah.  Perubahan dalam kegiatan ekonomi di Tanah Melayu pada kurun ke-19 didorong oleh tiga faktor berikut :

·    Terdapat modal asing.

·    Wujudnya sistem pengangkutan yang baik.

·    Terdapatnya tenaga buruh yang banyak dan murah.

Syarikat-syarikat Eropah seperti Guthrie dan Harrisons & Crosfield membuka  ladang-ladang getah yang besar di Negeri-negeri Melayu Bersekutu. Getah juga ditanam di Kedah, Melaka dan Johor. Orang Melayu turut mengusahakan penanaman getah dan saiz keluasan kawasan  penanaman tidak melebihi 4 hektar.  Pada 1897, keluasan tanaman getah di Negeri-negeri Melayu Bersekutu ialah 140  hektar sahaja. Bagaimanapun, keluasannya meningkat kepada 16,200 hektar pada  1905. Selepas 1906, beribu-ribu hektar tanah dibuka untuk penanaman getah.

Kemerosotan Perusahaan Getah

Kemelesetan ekonomi dunia pada tahun 1920-an menyebabkan harga getah di pasaran merosot. Pengeluaran mula melebihi permintaan di pasaran. Rancangan Pembatasan Getah Stevenson diperkenalkan pada tahun 1922 untuk mengawal harga getah di pasaran dunia. Rancangan ini ditamatkan pada tahun 1926 kerana Belanda dan Indonesia enggan mengehadkan pengeluarannya.
Pada tahun 1934, Rancangan Kawalan Getah Antarabangsa telah ditubuhkan untuk mengawal eksport getah dan menstabilkan harganya di pasaran dunia.
Negara-negara pengeluar yang menganggotai  rancangan ini ialah  Tanah Melayu, Indo-China, Borneo Utara, Sarawak, Sri Lanka, Burma, India dan Negara Thai. Melalui rancangan ini, setiap negara anggota diberi kuota penanaman dan kuota eksport. Rancangan ini berjaya menaikkan semula harga getah. Selepas Perang Dunia Kedua, masa depan getah asli mula terancam dengan penciptaan getah tiruan dari barat.

Penanaman Padi

Akhir kurun ke-18, British mengadakan rancangan tanaman padi di kawasan  Kerian, Perak. Negeri-negeri yang banyak menghasilkan padi ialah Kedah, Kelantan dan Negeri  Sembilan.  Pada 1932, Jabatan Parit dan Taliair ditubuhkan untuk menambahkan  pengeluaran padi dan membuka kawasan baru untuk penanaman padi.

Bagi mencapai kedua-dua objektif tersebut, jabatan ini mengenal pasti beberapa  kawasan baru yang dapat diusahakan penanaman padi.

Dua projek penanaman padi yang terpenting ialah :

·        Sungai Manik di Hilir Perak yang seluas 9,400 hektar.

·        Tanjung Karang  di Selangor yang seluas 13,200 hektar.

Selain itu, kawasan-kawasan baru untuk menanam padi juga dibuka di Kerian, Perak, Negeri Sembilan dan Pahang  Selain itu, pembinaan terusan Wan Mat Saman oleh Perdana Menteri Kedah, Wan Mat Saman pada tahun 1895 dianggap penting dalam sejarah  pertanian di Tanah Melayu. Ini kerana, pembinaan terusan tersebut membolehkan penanaman padi dijalankan  secara besar-besaran.

Tanaman Rempah dan Lada Hitam

Lada hitam ditanam di Pulau Pinang sejak 1790-an dan dieksport terutamanya ke Britain dan kemudiannya diedarkan ke Eropah. Penanaman lada hitam merosot  ketika pemerintahan  Napoleon di Perancis kerana beliau  menyekat eksport Britain ke Eropah.

Ladang-ladang lada hitam dan gambir mula dibuka di sepanjang Selat Tebrau  antara 1840-an dan 1850-an. Kedua-dua tanaman ini menjadi eksport penting bagi Johor sehingga awal kurun  ke-20. Tanaman lada hitam juga  banyak ditanam di Sarawak.

Buah Pala dan Cengkih

Pada awal kurun ke-19, kedua-dua tanaman ini ditanam di Pulau Pinang. Pengusaha-pengusaha ladang menanam buah pala dengan luasnya kerana  harganya di pasaran lebih tinggi berbanding bunga cengkih. Bagaimanapun, menjelang pertengahan kurun ke-19, kebanyakan pengusaha  ladang tidak lagi menanam buah pala kerana menghadapi beberapa masalah  seperti :

 Penanaman tanaman ini melibatkan kos buruh yang tinggi.

Tanaman ini seringkali diserang penyakit.

Tanaman ini mengambil masa selama 5 tahun untuk berbuah.

Harga pasarannya tidak tetap.

Kelapa dan Kelapa Sawit

Kelapa sawit mula ditanam di Kuala Selangor pada 1917. Benih kelapa sawit adalah berasal dari Afrika Barat. Kelapa sawit ditanam dengan luasnya di Johor, Perak dan Selangor. Johor merupakan pengeksport utama minyak kelapa sawit di Tanah Melayu pada akhir 1920-an.
Pada 1933, Oil Palms Of Malaya Ltd  membuka sebuah kilang memproses  minyak kelapa sawit di Layang-Layang, Johor. Minyak kelapa sawit ini dieksport terutamanya ke Britain dan Kanada. Ia digunakan untuk membuat sabun , marjerin, lilin dan minyak masak.

Kelapa ditanam oleh pekebun-pekebun kecil dan dieksport dalam bentuk kelapa kering atau kopra. Pada tahun 1930, sebanyak 9,000 tan minyak kelapa dieksport dan jumlah ini  meningkat tiga kali ganda pada tahun  1935.

Pembalakan di Sabah

Perusahaan kayu balak mula berkembang dengan pesat di Sabah pada tahun 1960-an. Sabah menjadi pengeksport kayu balak yang utama di Malaysia. Jenis-jenis kayu balak yang dihasilkan adalah seperti ramin, kapur, merbau,  keruing, selangan batu, seraya putih dan seraya merah.

Balak-balak dihanyutkan ke pelabuhan-pelabuhan seperti Sandakan dan Tawau  melalui Sungai Sugut, Segama dan Kinabatangan. Perusahaan kayu balak dikuasai oleh syarikat-syarikat British dan Cina. Jabatan Perhutanan yang ditubuhkan pada 1913 mengawal dan mengatasi  penebangan pokok-pokok hutan.

Kayu balak mendatangkan pertukaran wang asing yang banyak. Pada 1968, kira- kira 75% daripada jumlah eksport Sabah adalah kayu balak. Kayu balak dieksport terutamanya ke Hong Kong, Jepun, Australia dan Britain. Ia  dieksport dalam bentuk papan lapis, kayu gergaji dan venir. Sandakan merupakan pelabuhan utama bagi  mengeksport kayu balak di Sabah.

Pembalakan di Sarawak

Kayu balak adalah bahan eksport Sarawak yang kedua penting selepas petroleum. Hutan paya mengeluarkan ramin dan jongkong. Hutan Khatulistiwa menghasilkan  pokok kayu keras seperti kapur, cengal, merbau dan meranti. Jabatan Perhutanan ditubuhkan pada 1919. Ia mengawal penebangan pokok- pokok di dalam hutan. Perusahaan kayu balak dikuasai oleh orang Cina.. Sungai-sungai yang penting untuk pengangkutan  kayu balak adalah Sungai  Rajang, Sungai Baram dan Sungai Lupar.

Tebu

Sebelum 1800, tebu ditanam di Batu Kawan, Seberang Perai. Penanaman tebu mula mendapat sambutan di kalangan peladang-peladang  apabila berlaku kemerosotan dalam penanaman lada hitam dan buah pala. Kawasan utama penanaman tebu tertumpu di bahagian selatan Seberang Perai. Selepas 1874, tanaman ini diusahakan dengan meluas di Perak.

Nanas

Kawasan penanaman nanas terletak di Selangor dan Johor. Di sini, kilang-kilang  mengetin nanas didirikan. Perkembangan penanaman nanas pada pertengahan 1920-an terhalang akibat  persaingan dengan perusahaan getah.

Teh

Kawasan penanaman teh yang utama ialah Tanah Tinggi Cameron. Penanaman teh di tempat ini diuruskan oleh Syarikat Boh Valley Plantation  Limited. Teh yang ditanam adalah jenis Teh Ceylon yang mempunyai gred tinggi. Ia menjadi satu bahan eksport yang penting pada 1930-an.

Tembakau

Pekebun-pekebun kecil menanam tembakau apabila harga getah dan kelapa  merosot. Pada 1930-an, tembakau ditanam di Pahang.

Kemajuan Perlombongan

Kekayaan hasil bumi di Tanah Melayu menjadi tarikan dagangan  kepada pedagang-pedagang asing. Sementara itu, kuasa-kuasa Barat  berlumba-lumba untuk  menguasai  Negeri-negeri Melayu semata-mata untuk  mengeksploitasikan hasil bumi dari negara ini untuk kepentingan perdagangan mereka di Eropah.

Kemunculan perusahaan perlombongan sebagai  sumber  ekonomi  membawa kemakmuran kepada negeri-negeri Melayu pada kurun ke-20. Antara hasil perlombongan utama di Tanah Melayu ialah bijih timah. Di samping itu, ada juga hasil galian-galian lain  yang menjadi penyumbang kepada sumber ekonomi .

Kepesatan aktiviti perlombongan terutamanya bijih timah memberi kesan yang besar kepada  pola kehidupan masyarakat di Tanah Melayu. Negeri-negeri di Kepulauan Borneo seperti Sabah dan Sarawak  turut diminati kerana kekayaan hasil galiannya.

Perlombongan Galian-galian Lain

Selain bijih timah, Tanah Melayu juga mempunyai beberapa jenis galian lain yang dilombong sejak tahun 1920-an. Antara galian-galian tersebut adalah

Emas   -             Raub (Pahang), Batang Padang ( Perak)

Arang Batu    -   Batu Arang  ( Selangor )

Bijih Besi   -      Temangan - ( Kelantan ), Bukit Besi -(Terengganu), Endau ( Johor ).

Mangan   -        Machang  ( Kelantan ),  Gual Periok (  Kelantan ).

Bauksit   -         Bukit Pasir ( Johor )

Llmanit   -          Batang Padang ( Perak )

Di antara galian-galian lain di Tanah Melayu

Pada tahun 1921, Syarikat Ishihara Sangya mula melombong bijih besi di Johor. Jepun merupakan negara pembeli utama bijih besi yang dikeluarkan oleh Tanah Melayu. Perlombongan bauksit yang terawal dijalankan di Bukit Pasir (berhampiran Batu Pahat) pada 1836.

Kemudian dua buah lombong bauksit dibuka di Perigi Acheh dan Sri Medan. Kedua-dua lombong ini ditutup pada 1941.  Sebuah lombong bauksit dibuka di Teluk Rumania dan ia mengeluarkan hasil sehingga hari ini. Kebanyakan bauksit dieksport ke Jepun. Bauksit digunakan untuk menghasilkan aluminium.

Kesan-kesan Perkembangan Perusahaan Bijih Timah

Politik

Perkembangan perusahaan timah menjadi pendorong utama kepada dasar campur tangan British di negeri-negeri Melayu. British ingin menguasai kekayaan hasil bijih timah di Tanah Melayu. Perluasan pengaruh British di negeri-negeri Melayu telah mengancam institusi pentadbiran tradisional. Sultan dan pembesar-pembesar Melayu mengalami kehilangan kuasa.

Sosial

Taraf hidup penduduk semakin  meningkat. Kerajaan dapat menyediakan lebih banyak kemudahan sosial seperti sekolah, klinik dan hospital. Penghijrahan orang Cina secara besar-besaran pada pertengahan kurun ke-19 menambahkan bilangan penduduk Tanah Melayu.

Sebuah masyarakat majmuk wujud kerana orang Cina dan orang India yang  berhijrah ke Tanah Melayu untuk bekerja telah menetap di sini.  Sistem pengangkutan dan perhubungan dapat dimajukan. Lebih banyak jalan raya dan jalan kereta api dibina untuk memudahkan pengangkutan hasil bijih timah  dari lombong ke pelabuhan. Kemunculan Bandar-bandar Baru

Perkembangan perusahaan perlombongan  telah menambahkan bilangan penduduk  akibat dari penghijrahan masuk kaum Cina ke kawasan perlombongan. Dengan penghijrahan itu maka wujudlah bandar-bandar baru  seperti Taiping, Ipoh, Kuala Lumpur  dan Seremban. Bandar-bandar ini kemudiannya berkembang menjadi pusat-pusat pentadbiran yang penting di Tanah Melayu.  Kemunculan bandar-bandar ini juga telah mewujudkan lebih banyak peluang  pekerjaan.

Perlombongan di Sabah

Kegiatan perlombongan kurang penting di Sabah kerana ia tidak kaya dengan bahan galian dan kawasan-kawasan yang mangandungi galian terletak jauh ke pedalaman. Antara galian-galian yang dilombong di Sabah ialah Tembaga di Mamut, Arang batu di Labuan dan Tawau, Mangan di Taritipan di Teluk Marudu dan  Petroleum. Antara tahun 1909 hingga 1912, British Borneo Petroleum Syndicate menjalankan penggerudian secara intensif untuk mencari gali minyak di sepanjang Pantai Barat Sabah. Pengeluaran petroleum secara komensil hanya bermula pada tahun 1971. Syarikat-syarikat yang menjalankan perlombongan petroleum di Sabah adalah seperti  Exxon, Sabah Shell dan PETRONAS. Minyak dijumpai di Tembungo (berhampiran Kota Kinabalu) dan Semarang pada awal 1970-an.

Perlombongan di Sarawak

Perlombongan antimoni dan emas menyumbangkan kekayaan kepada negeri Sarawak. Orang Bidayuh diupah oleh James Brooke untuk mengerjakan lombong-lombong antimoni dan emas. Antimoni memainkan peranan yang penting dalam kemajuan ekonomi Sarawak sehingga tahun 1870-an.

Selepas itu, lombong-lombongnya terpaksa ditutup kerana hasil yang kurang memuaskan. Perlombongan emas dijalankan di Bau oleh orang Cina. Pelombong Cina menggunakan kaedah seperti mendulang dan memalung untuk melombong emas. Pada tahun 1857, orang Cina di Bau memberontak terhadap kerajaan Brooke. Apabila pemberontakan mereka gagal, pelombong-pelombong Cina ini melarikan diri ke Sambas. Oleh itu, lombong emas terpaksa ditutup.

Petroleum menggantikan emas sebagai bahan eksport galian yang utama pada tahun 1920. Usaha untuk mencari gali minyak di Sarawak dimulakan pada akhir kurun ke-19. Pengeluaran petroleum dibolot oleh orang Barat. Syarikat-syarikat yang terlibat  dalam pengeluaran petroleum adalah seperti :

·        Syarikat Borneo.

·        Syarikat Petroleum Anglo-Saxon.

·        Kumpulan Royal Dutch Shell.

 "The Sarawak Oil Company" ditubuhkan pada 1909 untuk  memajukan industri  petroleum di Sarawak. Telaga minyak yang pertama digerudi adalah di Miri pada tahun 1910. Ia merupakan  kawasan pengeluaran petroleum yang terpenting.

Perlombongan petroleum di Miri dijalankan oleh "Sarawak Oilfields Ltd.", sebuah syarikat kepunyaan Shell. Kilang menapis minyak didirikan di Lutong pada 1917. Petroleum memainkan peranan penting dalam perkembangan ekonomi Sarawak.

Perlombongan Bijih Timah pada Kurun Ke-20

Pelombong Cina menguasai perusahaan timah sehingga tahun 1920-an.  Pada awal kurun ke-20, pelabur Eropah memainkan peranan yang penting dalam  perusahaan timah. Kapal korek mula diperkenalkan di Batu Gajah oleh Syarikat Malayan Tin  Dredging pada tahun 1912. Kapal korek yang pertama di Selangor dipasang pada tahun 1918.  Syarikat Gopeng Consolidated Tin Co. Ltd. diasaskan pada tahun 1912 dan mula  menggunakan kapal korek pada lewat 1920-an.  Kapal korek merupakan satu alat perlombongan yang amat berkesan. Ia membolehkan syarikat Eropah mengeluarkan hasil yang lebih banyak daripada syarikat yang dimiliki oleh orang Cina.

Terdapat kira-kira 20 buah kapal korek pada tahun 1920. Penggunaannya bertambah  kepada 107 buah pada tahun 1939.  Kira-kira 2/3 daripada pengeluar timah Tanah Melayu dihasilkan oleh pelombong  Eropah. Ini bermakna perusahaan bijih timah dikuasai oleh pengusaha Eropah.

Perkembangan  Perusahaan Bijih Timah

Kedatangan orang Cina  melabur dan menyediakan bekalan tenaga buruh di lombong-lombong bijih timah menggalakkan kegiatan perlombongan. Perusahaan ini  berkembang dengan begitu pesat disebabkan faktor-faktor berikut:

Kemajuan teknik pengeluaran bijih timah seperti  penggunaan kapal korek meningkatkan pengeluaran.

Wujudnya keamanan dan kerajaan yang stabil di bawah pentadbiran British.

Perang saudara dan kegiatan kongsi gelap Cina dapat ditamatkan.

Perkembangan permintaan untuk bijih timah akibat Revolusi Perindustrian di Eropah.

Perkembangan dan kemerosotan perusahaan bijih timah amat bergantung kepada  harga pasarannya. Harga bijih timah tidak stabil dan sentiasa turun naik. Harga timah jatuh ke paras yang paling rendah pada Zaman Kemelesetan Dunia (1929 - 1932). Kejatuhan harga komoditi ini menjejaskan semua negara pengeluar timah. Oleh itu, negara-negara pengeluar utama seperti Nigeria, Tanah Melayu, Bolivia  dan Hindia Timur Belanda bersepakat menubuhkan Badan Bijih Timah  Antarabangsa (International Tin Committee) pada 1931. Badan ini mengadakan satu rancangan untuk mengehadkan pengeluaran  timah iaitu  Rancangan Kawalan Bijih Timah.

Rancangan ini tidak berjaya kerana Siam dan  Indo-China enggan menyertainya. Tanah Melayu yang menyertai rancangan ini mengehadkan pengeluaran timahnya. Ini menyebabkan ramai pelombong menganggur. Kerajaan terpaksa menghantar  penganggur-penganggur itu pulang ke negara asal mereka.  Perusahaan bijih timah semakin merosot pada zaman pendudukan Jepun (1942- 1945). Ini adalah kerana :

Lombong-lombong dan peralatan melombong seperti kapal korek  dimusnahkan.

Hasil timah tidak dapat dieksport ke luar negeri.

Permintaan untuk bijih timah merosot kerana berlakunya Perang Dunia  Kedua.

Keadaan bertambah baik selepas Perang Dunia Kedua tamat pada 1945. Namun, harga timah  masih turun naik akibat permintaan yang tidak tetap.

Pengeluaran Bijih Timah di Tanah Melayu ( 1851 - 1945 )

Pada 1956, negara-negara pengeluar timah menandatangani satu perjanjian yang dikenali sebagai Perjanjian Timah Antarabangsa. Perjanjian Timah Antarabangsa bertujuan untuk mengawal harga dan mengehadkan pengeluaran bijih timah.

 Perubahan dalam Sistem Perhubungan dan Infrastruktur

Terdapat pelbagai perubahan yang dialami oleh negara kita kesan daripada kemajuan ekonomi. Kemudahan-kemudahan asas yang lebih baik dapat disediakan oleh pihak kerajaan  dengan menggunakan pendapatan yang diperolehi daripada kegiatan perlombongan bijih timah dan penanaman getah. Di kawasan-kawasan bandar pula, bilangan penduduk telah meningkat kesan daripada kemasukan tenaga buruh secara terancang. Selain itu, perubahan juga berlaku dalam bidang sosial serta pentadbiran kerajaan.

Perubahan Sistem Pengangkutan Kereta Api

Pengangkutan kereta api diperkenalkan di Tanah Melayu pada lewat kurun ke-19. Tujuannya adalah untuk mempercepatkan pengangkutan bijih timah dari kawasan  lombong ke pelabuhan-pelabuhan di sepanjang pantai. Tokoh yang bertanggungjawab ke atas pembinaan jalan kereta api yang pertama ialah Sir Hugh Low, Residen Perak yang kedua. Di Selangor, Frank Swettenham membina sebuah landasan kereta api dari Kuala Lumpur ke Bukit Kuda berhampiran dengan Kuala Klang. Stesen kereta api tetap yang pertama dibina di Kuala Lumpur pada tahun 1892. Sebelum 1908, landasan kereta api dari Seremban ke Port Dickson dikendalikan oleh sebuah syarikat swasta.

Kemudiannya, landasan itu menjadi milik kerajaan negeri-negeri Melayu apabila ia dibeli daripada syarikat tersebut. Pembinaan jalan kereta api yang menghubungkan negeri-negeri hanya dimulakan selepas pembentukan Persekutuan pada tahun 1896.

Menjelang 1941, satu sistem jalan kereta api yang lengkap dibina di Tanah Melayu. Hanya Terengganu sahaja yang tidak mempunyai sistem perkhidmatan kereta api.  Tambak Johor yang siap dibina pada tahun 1923 merentasi Selat Tebrau untuk menghubungkan Tanah Melayu dengan Singapura. Tahun Perkembangan Pembinaan Jalan Keretapi Api

1885   -   Taiping ke Port Weld ( Kuala Sepetang ) 

1886   -   Kuala Lumpur ke Bukit Kuda 

1887   -   Kuala Lumpur ke Pelabuhan Swettenham  ( Pelabuhan Klang ) 

1888   -   Seremban ke Port Dickson 

1893   -   Tapah ke Teluk Anson ( Teluk Intan ) 

1895   -   Tapah ke Ipoh 

1909   -   Seberang Perai ke Johor Bahru 

1918   -   Perai, Bukit Mertajam, Sungai Patani, Alor Setar dan Padang Besar.

1926   -   Johor Bahru ke Singapura

1931-   Gemas ke Bahau, Mentakab, Kuala Lipis, Gua Musang, Tumpat dan Sungai Golok.

Jalan Raya

Pada awal 1880-an, terdapat rancangan untuk membina jalan raya di Sungai Ujong. Jalan raya ini menghubungkan Melaka dengan Seremban yang menghubungi   kawasan lombong dan ladang.  Pada pertengahan tahun 1880-an, jalan raya dibina di beberapa kawasan di Negeri Sembilan, iaitu antara Johol dengan Kuala Pilah dan antara Linggi dengan Lubuk Cina.

Jalinan jalan raya bertambah dengan pengenalan kereta bermotor pada tahun 1902.  Jalan-jalan raya yang awal dibina  menghubungkan ladang-ladang getah dengan stesen-stesen kereta api dan pelabuhan-pelabuhan.  Pada kurun ke-20, pembinaan jalan raya dikendalikan oleh Jabatan Kerja Raya di Kuala Lumpur.

Tahun Pembinaan Jalan Raya Utama

1899   -   Kuala Lumpur ke Kuantan

1900   -   Kuala Lumpur ke Perai

1928   -     Singapura ke Perlis

Perkembangan sistem jalan raya di Pantai Timur Tanah Melayu tidak sepesat di pantai barat. Jalan raya di Pantai Timur dibangunkan terutamanya selepas tahun 1928. Jalan raya utama melalui Terengganu dan Pahang dan jalan Timur-Barat Tanah Melayu selesai dibina selepas Perang Dunia Kedua.

Kebanyakan jalan raya utama dibina selari dengan landasan kereta api. Dengan pertambahan jalan raya, jumlah kenderaan semakin meningkat antara tahun 1920-an dan 1930-an. Kereta motor merupakan alat pengangkutan darat yang utama. Bas pula digunakan sebagai kenderaan awam dan lori sebagai kenderaan pengangkutan.

Pengangkutan Laut

 

Pada masa dahulu, perahu, sampan dan kapal layar yang kecil menyediakan  perkhidmatan kepada pelabuhan-pelabuhan di sepanjang pantai seperti Muar, Port  Weld, Teluk Anson, Kuala Klang, Melaka dan Port Dickson. Orang Cina giat mengusahakan dan menguasai syarikat-syarikat perkapalan yang  menyediakan perkhidmatan kepada Negeri-negeri Selat, negeri-negeri Melayu  dan Hindia Timur.  Syarikat perkapalan menjalankan perkhidmatan di Pantai Timur seperti di Kuala  Pahang, Kuala Terengganu dan Kuala Kelantan.

Pada tahun 1890, seorang Belanda menubuhkan Straits Steamship Company. Syarikat ini menjadi syarikat terpenting dalam menyediakan perkhidmatan  perkapalan kepada pelabuhan di negeri-negeri Melayu. Perkembangan sistem kereta api antara Seberang Perai ke Johor menyebabkan pelabuhan-pelabuhan tradisional seperti Port Weld dan Teluk Anson merosot. Pada 1900, Pelabuhan Swettenham dibina untuk memberi perkhidmatan kepada  negeri Selangor. Pelabuhan ini disinggahi oleh kapal-kapal laut dan akhirnya ia menjadi salah  sebuah pelabuhan utama di Tanah Melayu.

Perkembangan Dan Kemajuan Infrastruktur

Perusahaan bijih timah dan getah serta perdagangan menyebabkan bilangan kaum  asing bertambah di Tanah Melayu. Dengan pertambahan penduduk, kemudahan yang pelbagai jenis diperkenalkan,  terutamanya di bandar-bandar baru. Bandar-bandar menyediakan peluang-peluang persekolahan dan pekerjaan.  Perkhidmatan awam seperti pos dan telegraf dibekalkan untuk menyenangkan  perhubungan antara bandar-bandar.  Di Selangor, bandar Kuala Lumpur merupakan bandar yang paling banyak  mengalami kemajuan kerana kedudukannya yang strategik di pertemuan Sungai  Gombak dan Sungai Klang.

Kemajuan Kemudahan Asas dan Pentadbiran

Ekonomi Tanah Melayu yang telah mengalami peningkatan dalam sektor pertanian dan perlombongan telah nenaikkan taraf hidup rakyatnya.  Hasil daripada perkembangan tersebut juga turut mempengaruhi dan memberi perubahan kepada cara hidup rakyat:  Antara perubahan tersebut: 

·    Perubahan dan kemajuan kemudahan asas.      

·    Kemasukan buruh yang terancang

·    Pertumbuhan bandar-bandar baru di Tanah Melayu

·    Perubahan dalam sistem pentadbiran

·    Kemajuan Kemudahan Asas

Pembukaan kawasan hutan, penempatan baru dan kepesatan penduduk turut  membawa masalah-masalahnya yang tersendiri. Antara masalah yang dihidapi ialah serangan penyakit-penyakit seperti taun,  malaria, beri-beri, cacar dan demam panas. Sebagai langkah untuk mengatasi masalah seperti ini, kerajaan telah membina  hospital-hospital, pusat perubatan dan pusat penyelidikan penyakit. Pada tahun 1878, sebuah hospital telah didirikan di Taiping dan pada  tahun 1889,  hospital kerajaan didirikan di Kuala Lumpur. Untuk menyelenggara dan memastikan kebersihan bandar, kerajaan telah  menubuhkan Majlis Kesihatan mulai tahun 1890-an.

Pertambahan penduduk juga meningkatkan permintaan terhadap beras sebagai  makanan utama rakyat negara ini. Oleh itu, terusan-terusan dan tali air dibina untuk mengairi kawasan sawah padi  dan seterusnya akan meningkatkan pengeluaran beras.

Pada tahun 1895, Terusan Wan Mat Saman telah siap dibina. Terusan sepanjang 35 km itu bermula dari Alor Setar hingga ke Gurun. Pada tahun 1931, kerajaan menubuhkan Jabatan Parit dan Tali Air yang antara  lain dipertanggungjawabkan untuk membuka kawasan baru penanaman padi dan memajukan tanaman tersebut.

Kemajuan ekonomi juga membawa kepada pengenalan penggunaan elektrik. Pulau Pinang merupakan negeri pertama yang dibekalkan dengan tenaga elektrik  pada tahun 1904. Kuala Lumpur menerima bekalan elektrik pada tahun 1905. Untuk menambahkan bekalan tenaga elektrik, empangan hidro elektrik dibina di  Malim Nawar pada tahun 1928 dan di Chenderoh pada tahun 1929.

Kemasukan Tenaga Buruh yang Terancang

 

Kemasukan Tenaga Buruh India

Kemasukan tenaga buruh secara beramai-ramai ke negara kita berlaku kesan  daripada perkembangan perusahaan bijih timah dan getah. Semenjak awal kurun ke-19, buruh-buruh dari India Selatan dibawa masuk ke  Negeri-negeri Selat.

Buruh-buruh India ini dibawa masuk secara kontrak dan dihantar untuk bekerja di  ladang-ladang kelapa, tebu dan kopi di Seberang Perai serta Melaka. Selain secara kontrak, terdapat juga antara mereka yang datang secara  persendirian dan berkhidmat di jabatan-jabatan kerajaan, pelabuhan, ladang- ladang ataupun menjalankan kerja sendirian.

Ketika perusahaan getah berkembang pesat pada awal kurun ke-20, buruh-buruh  dari India yang paling ramai dibawa masuk ke Tanah Melayu. Kemasukan mereka ini diusahakan secara terancang oleh kerajaan British melalui  Sistem Kangani.

Buruh-buruh Cina pula dibawa masuk untuk bekerja di lombong-lombong bijih  timah di Perak, Selangor dan Negeri Sembilan. Secara umumnya, kedatangan buruh-buruh Cina adalah secara kontrak tetapi ada  juga yang datang secara persendirian.

Di Sabah, kemasukan buruh-buruh Cina ini dilakukan oleh Syarikat Berpiagam  Borneo Utara untuk bekerja di ladang-ladang tembakau. Di Sarawak pula, kerajaan Brooke membawa masuk buruh-buruh asing untuk  bekerja di ladang lada hitam dan lombong-lombong emas.

Kemasukan buruh-buruh telah menyebabkan berlakunya pertambahan penduduk  secara pesat. Banyak petempatan baru yang dibuka terutamanya di kawasan- kawasan perlombongan bijih timah. Kawasan petempatan ini seterusnya berkembang dan menjadi bandar. Di Sabah pula muncul bandar-bandar seperti Sandakan, Lahad Datu dan Tawau  kesan daripada perusahaan tembakau dan pembalakan yang dijalankan di tempat-tempat tersebut. Di Sarawak, bandar Kuching berkembang kesan daripada fungsinya sebagai  pelabuhan utama untuk mengeksport hasil-hasil bumi Sarawak.

Bandar Miri mengalami perkembangan kerana perusahaan perlombongan minyak. Kesan daripada kemasukan buruh-buruh India dan Cina secara beramai-ramai ini  telah mewujudkan petempatan baru yang bercirikan kaum. Buruh-buruh India biasanya tinggal di kawasan ladang getah dan ladang kelapa. Orang-orang Cina pula tinggal di kawasan-kawasan lombong dan bandar.

Penduduk tempatan menduduki pesisiran pantai, kampung dan pendalaman yang menjalankan kegiatan pertanian serta menangkap ikan. Akibatnya, wujudlah masyarakat majmuk iaitu masyarakat negara kita hidup secara berkelompok dan terasing antara satu sama lain dari segi bahasa,  kebudayaan, agama, pekerjaan dan tempat tinggal.

Pertumbuhan Bandar-bandar di Tanah Melayu

Penduduk Tanah Melayu selalu mendirikan petempatan mereka di kawasan  pantai atau tebing sungai. Petempatan-petempatan ini akhirnya berkembang menjadi bandar-bandar tertua  di Malaysia. Petempatan di muara sungai dan kawasan pantai mempunyai banyak kelebihan dari segi keselamatan, kemudahan pengangkutan  dan  pelabuhan. Petempatan-petempatan ini kemudiannya bertambah maju dan mencapai taraf  bandar. Bandar-bandar tersebut biasanya mempunyai beberapa fungsi, seperti  pusat perniagaan , pusat pentadbiran dan tempat kediaman diraja.

Pertumbuhan bandar di Tanah Melayu berlaku selepas kemasukan British dan kedatangan orang Cina, India dan orang asing yang lain. Bandar-bandar baru yang berkembang kesan daripada faktor kegiatan perlombongan bijih timah ialah Ipoh, Seremban, Lukut, Kampar, Kuala Lumpur dan Rawang

Terdapat juga bandar-bandar baru yang dibina di atas tapak bandar yang lama.  Contohnya Teluk Anson, Klang dan Kota Bharu. Hampir kesemua bandar di atas muncul kerana kegiatan perdagangan. Tempat-tempat ini juga merupakan kawasan strategik dan menjadi pelabuhan penting.

     Perusahaan getah juga memberi kesan kepada pertumbuhan bandar. Kawasan-kawasan di sekitar bandar yang berkembang akibat bijih timah, ditanam  dengan pokok-pokok getah. Banyak estet getah telah dibuka di sana. Apabila perlombongan bijih timah merosot,  perusahaan getah menggantikannya sebagai kegiatan ekonomi yang utama, seperti yang berlaku di Teluk Anson dan Taiping. Industri kelapa sawit juga mendorong pembinaan jalan raya.

Pada awal kurun ke-20, bandar-bandar yang berkembang pesat merupakan pusat- pusat pentadbiran, contohnya Kuala Lumpur. Peranan Klang sebagai pusat pertanian berterusan pada kurun ke-20. Pelabuhan Swettenham mengendalikan urusan eksport dan import bagi Selangor.

Menjelang kurun ke-20, Pulau Pinang, Kuala Lumpur dan Ipoh menjadi pusat  perdagangan, kebudayaan, pendidikan, agama dan sebagainya. Proses urbanisasi membawa kemajuan dari segi perhubungan, iaitu: Akhbar-akhbar dalam pelbagai bahasa diterbitkan. Siaran radio dimulakan.

Lapangan terbang dibina di Kuala Lumpur dan Pulau Pinang untuk mengadakan perkhidmatan penerbangan antarabangsa.

Penduduk di bandar terdiri daripada pelbagai kaum. Walau bagaimanapun, tiap-tiap kaum biasanya tinggal berkumpulan dan di tempat-tempat tertentu berdasarkan kegiatan ekonomi dan pekerjaan..

     Orang Melayu tinggal di kawasan kampung-kampung mengerjakan aktiviti pertanian, orang Cina pula tinggal di kawasan pusat bandar menjalankan aktiviti perniagaan manakala orang India tinggal di ladang-ladang getah.  Pembahagian kaum yang berdasarkan pekerjaan dan tempat tinggal menyebabkan  hubungan antara kaum-kaum ini lebih berjauhan antara satu sama lain.

Di Malaysia Timur, petempatan-petempatan awal terletak di muara sungai dan  pinggir pantai. Petempatan-petempatan ini kemudiannya berkembang dan menjadi bandar-bandar seperti Kudat, Sandakan dan Jesselton di Sabah serta Kuching, Miri dan  Sibu di Sarawak. Pada tahun 1881, Kompeni Berpiagam Borneo Utara menjadikan Kudat sebagai pusat  pentadbirannya.

Oleh sebab kedudukan Kudat tidak sesuai, maka pada tahun 1884, Kompeni  Berpiagam Borneo Utara memindahkan pusat pentadbirannya ke Sandakan. Sandakan diasaskan pada tahun 1879 oleh William Pryer iaitu Residen British yang pertama. Sandakan terletak di jalan perdagangan antarabangsa dan kawasan sekelilingnya  kaya dengan hasil-hasil hutan dan laut.

Kedudukan Sandakan menarik ramai orang Suluk, Cina dan India untuk menetap  di sana. Kemudahan seperti sekolah, jalan raya dan perkhidmatan telefon disediakan di  bandar itu. Selain perdagangan, perusahaan kayu balak juga memajukan Sandakan pada  kurun ke-20. Jesselton diasaskan pada 1900 untuk menggantikan pelabuhan Kompeni  Berpiagam Borneo Utara di Pulau Gaya yang ditawan oleh Mat Salleh. Faktor yang meyebabkan Jesselton maju ialah perkembangan industri getah. Pada 1967, nama Jesselton ditukarkan kepada Kota Kinabalu.

Pertubuhan Bandar-bandar Baru di Sarawak

Bandar Kuching dibina oleh wakil Sultan Brunei, iaitu Pangeran Mahkota pada  1827.  James Brooke menjadikan Kuching sebagai ibu negeri Sarawak.  Pada tahun  1841, bilangan penduduk bertambah dengan kemasukan orang-orang Melayu, Cina dan India. Kemudahan-kemudahan asas seperti perkhidmatan telefon telah  diadakan pada tahun 1900 . Begitu juga dengan  pembinaaan sekolah, hospital dan pejabat pos.

Sibu muncul apabila James Brooke mendirikan sebuah kubu di sana pada tahun 1862. Pada awal kurun ke-20, kerajaan Brooke membina sekolah, hospital dan jalan  raya di Sibu. Miri ialah sebuah bandar yang berkembang selepas petroleum dijumpai di sana  pada tahun 1910.

Perubahan dalam Sistem Pentadbiran

Perkembangan dalam bidang pertanian dan perlombongan telah menyebabkan  banyak tanah baru dibuka. Oleh itu, kerajaan British telah memperkenalkan beberapa dasar yang baru mengenai pemilikan dan penggunaan tanah.

Kerajaan British membenarkan pemilikan tanah secara kekal dan ia juga boleh  dijual serta dipindah milik. Tanah-tanah ladang juga dikenakan cukai yang rendah. Kerajaan British memperkenalkan dasar-dasar baru ini dengan tujuan untuk  menggalakkan pembukaan tanah baru untuk tujuan perlombongan dan  penanaman getah.

Perkembangan ekonomi juga telah membawa kepada penglibatan negara dalam  perdagangan antarabangsa. Antara negara-negara yang mengadakan hubungan perdagangan dengan negara  kita ketika itu ialah Amerika Syarikat, Australia, Hong Kong dan Jepun.  Sehubungan dengan itu, penggunaan wang diperluaskan untuk memudahkan  urusan perdagangan dalam negeri dan antarabangsa. Bank-bank juga dibuka dengan menyediakan pelbagai jenis perkhidmatan dan bantuan kewangan.

Perubahan dalam Bidang Pendidikan

Sistem pendidikan di Malaysia bermula sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka. Pendidikan yang diadakan pada masa itu ialah pendidikan agama Islam. Masjid dan surau merupakan tempat pengajian agama Islam.

Pembukaan bandar-bandar baru telah menjadikan bandar-bandar  ini pusat tumpuan kemudahan dan perkhidmatan. Salah satu perkhidmatan yamg membantu perkembangan sosial masyarakat Malaysia ialah sistem pendidikan. Sistem pendidikan pada zaman pentadbiran Inggeris di Tanah Melayu dapat  dibahagikan kepada lima aliran iaitu sistem pendidikan Melayu tradisional, sistem pendidikan Melayu , pendidikan Inggeris , pendidikan Cina dan  pendidikan Tamil .

Sementara itu  sistem pendidikan di Sabah  dan pendidikan di Sarawak. juga turut diperkenalkan. Pada akhir kurun ke-19 dan awal kurun ke-20, beberapa buah Maktab Perguruan ditubuhkan untuk menambahkan bilangan guru terlatih.

Pendidikan Melayu

Pada peringkat awal, orang Melayu menerima pendidikan tidak formal serta pengajaran agama dan bahasa Arab. Buku-buku Arab diterjemahkan ke dalam bahasa Melayu. Sekolah Melayu yang pertama di Tanah Melayu ialah Sekolah Melayu Gelugor.  Sekolah ini dibina pada 1826 di Pulau Pinang.

Ia merupakan salah satu cawangan Sekolah Penang Free.  Selain daripada itu, terdapat dua buah cawangan lagi, iaitu Sekolah Melayu di Bayan Lepas dan Sekolah Melayu di Ayer Hitam. Beberapa buah  sekolah Melayu lagi ditubuhkan pada pertengahan kurun ke-19.

Bilangan sekolah Melayu bertambah setelah pihak British campur tangan di negeri-negeri Melayu pada tahun 1874.  Terdapat kira-kira 190 buah sekolah Melayu di Tanah Melayu pada tahun 1892.  Walaupun demikian, pendaftaran di sekolah-sekolah Melayu masih tidak menggalakkan.

Untuk mengatasi masalah ini, pihak British mengambil beberapa tindakan. Selain daripada mengadakan pelajaran agama Islam pada sebelah petang di semua sekolah Melayu, denda dikenakan ke atas ibu bapa yang tidak menghantar anak-anak mereka ke sekolah. Bantuan  dari pembesar-pembesar Melayu didapatkan  untuk menggalakkan ibu bapa menghantar anak-anak mereka ke sekolah.

Langkah-langkah  yang tersebut di atas berjaya menambahkan bilangan murid-murid di sekolah Melayu.  Seramai 8,000 orang  murid menghadiri sekolah Melayu pada 1909. Sehingga awal kurun ke-20, sekolah-sekolah Melayu terhad kepada peringkat sekolah rendah sahaja.  Darjah yang paling tinggi ialah Darjah 5. Masalah-masalah yang dihadapi pada masa itu ialah kekurangan guru-guru terlatih dan kekurangan kemudahan di sekolah-sekolah.  Mata pelajaran dan kandungan pelajaran yang diajar agak terbatas. Pada masa itu kandungan sukatan pelajaran yang sama merupakan perkara yang penting dalam Sistem Pendidikan Kebangsaan.

Ini adalah untuk mewujudkan semangat kekitaan di kalangan rakyat. Ustaz dan imam yang mempunyai sedikit pengetahuan tentang Geografi, Sejarah dan Sains menjadi guru di sekolah Melayu.

Penubuhan Maktab Melayu Kuala Kangsar

 

     Maktab Melayu Kuala Kangsar ditubuhkan pada 1905. Ia merupakan sebuah sekolah asrama beraliran Inggeris yang dikhaskan untuk anak Melayu, terutamanya daripada golongan diraja, bangsawan dan orang kebanyakan yang berkelayakan. Pelajar-pelajar di maktab ini diwajibkan mempelajari bahasa Melayu. Maktab ini ditubuhkan kerana kerajaan Inggeris ingin menghasilkan golongan pentadbir Melayu yang dapat berkhidmat dalam pentadbiran negeri bersama-sama dengan pegawai British.

Pendidikan Inggeris

Sekolah-sekolah Inggeris adalah yang awal didirikan di Negeri-negeri Selat. Sekolah Penang Free merupakan sekolah Inggeris yang pertama didirikan di Tanah Melayu dan juga di Asia Tenggara.  Sekolah ini didirikan pada 1816.
Sekolah-sekolah Free ialah sekolah-sekolah yang menerima pelajar daripada semua bangsa. Sekolah Penang Free bermula sebagai  sekolah rendah dan ditingkatkan ke peringkat menengah pada 1920-an.

Sekolah Melaka Free dimulakan pada 1826 dan Sekolah Singapura Free pada 1834.  Apabila kerajaan British campur tangan dalam pentadbiran di negeri-negeri Melayu, sekolah-sekolah  aliran Inggeris mula ditubuhkan. Pada 1890, kerajaan British menubuhkan sebuah sekolah khas yang dinamakan Sekolah Raja untuk anak-anak keluarga  diraja dan orang-orang besar Selangor.

     Ia berharap golongan bangsawan  dan Melayu atasan dapat diserapkan ke dalam perkhidmatan awam untuk menjadi pegawai  pentadbir yang lebih cekap. Namun,, Sekolah Raja terpaksa ditutup pada 1894 dan tugasnya diambil alih oleh Victoria Institution. Victoria Institution didirikan pada 1893 di Kuala Lumpur dengan kutipan wang orang ramai.  Ini bermakna bukan semua sekolah Inggeris dibuka dan dibiayai oleh kerajaan sahaja. Terdapat sekolah Inggeris yang dibuka melalui kutipan wang orang ramai dan juga yang dibuka oleh golongan mubaligh Kristian. 

Sekolah-Sekolah Inggeris yang Awal

1816   -   Sekolah Penang Free 

1826   -   Sekolah Melaka Free 

1834   -   Sekolah Singapura Free

1894   -   Victoria Institution di Kuala Lumpur 

Sekolah Mubaligh

Golongan mubaligh Kristian mula-mula sekali melibatkan diri dalam menyediakan pelajaran kepada anak-anak penduduk tempatan sejak zaman Portugis di Melaka lagi. Agama Kristian yang dianuti oleh orang Portugis adalah daripada mazhab Roman Katolik. Golongan Kristian daripada mazhab lain seperti Anglikan , Methodist dan Protestant juga turut mendirikan dan menjayakan sekolah-sekolah Inggeris di Tanah Melayu. Sekolah Anglo-Tamil didirikan oleh golongan Methodist di Kuala Lumpur pada 1897.  Nama sekolah ini kemudiannya  ditukar menjadi Sekolah Laki-laki Methodist.

Sekolah-sekolah yang dikendalikan oleh golongan Methodist dahulunya dikenali sebagai Sekolah Anglo-Chinese seperti di Kampar, Klang dan Seremban. Sekolah laki-laki yang didirikan oleh golongan mubaligh Kristian lazimnya menggunakan perkataan Saint (St) dan sekolah perempuan biasanya menggunakan perkataan Convent.  Contohnya, Sekolah St. John's, Sekolah St. Paul's, Sekolah St. Michael, Sekolah St. George dan Sekolah St. Anthony.

Bilangan murid Melayu di sekolah Inggeris adalah kurang. Ini disebabkan oleh  ibu bapa Melayu berasa curiga dan takut anak-anak mereka akan  dipengaruhi oleh agama Kristian. Sekolah Mubaligh bertujuan mengembangkan agama Kristian dan ilmu pengetahuan. Sekolah ini mendapat bantuan kewangan daripada kerajaan British. Bahasa Inggeris digunakan sebagai bahasa pengantar utama. Murid bukan Islam diwajibkan menghadiri kegiatan yang berkaitan agama Kristian dan kebanyakannya didirikan di kawasan bandar dengan  murid bangsa Melayu  kira-kira 20% sahaja.

Pendidikan Cina

Sekolah-sekolah Cina di Tanah Melayu telah dimulakan pada awal kurun ke-19.  Sekolah-sekolah ini dikelolakan dan dibiayai oleh golongan mubaligh Kristian, persatuan suku (clan association) dan orang perseorangan Cina.

Sebuah sekolah Cina didirikan di Melaka oleh golongan mubaligh pada tahun 1915.  Tokoh-tokoh Cina yang berperanan dalam mendirikan sekolah-sekolah Cina di Tanah Melayu adalah seperti Yap Ah Loy, Phua Choon Hiong dan Cheng Soo Leong.

Sehingga 1911, masalah terbesar dalam pendidikan Cina ialah tidak ada keseragaman  antara sekolah-sekolah Cina kerana setiap sekolah menggunakan dialek Cina yang berlainan sebagai bahasa pengantarnya. Guru-guru yang mengajar berasal dari China dan mereka tidak mempunyai kelulusan yang sama. Selepas tamatnya Revolusi China pada 1911, sekolah Cina di Tanah Melayu mengalami beberapa perubahan. Bahasa Mandarin atau Kuo Yu (bahasa kebangsaan Cina) digunakan sebagai bahasa pengantar di semua sekolah Cina. Pelajar digalakkan melibatkan diri dalam pergolakan politik yang berlaku di Cina bagi menyemarakkan lagi semangat kebangsaan mereka.

Sebuah sekolah menengah Cina yang pertama ditubuhkan di Singapura pada 1913.  Sebelum Perang Dunia Kedua, sistem persekolahan Cina dibahagikan kepada tiga peringkat:

·        Sekolah rendah selama 6 tahun.

·        Sekolah menengah rendah (Junior Middle) selama 3 tahun.

·        Sekolah menengah atas (Senior Middle) selama 3 tahun.

Pelajar yang lulus sekolah menengah boleh melanjutkan pelajarannya ke peringkat universiti. Tiap-tiap sekolah mempunyai Lembaga Pengelola.  Perbelanjaan untuk mendirikan dan mengendalikan sekolah Cina ditanggung oleh masyarakat Cina. Pada 1930-an, lebih 65% daripada kanak-kanak Cina di Negeri-negeri Melayu Bersekutu belajar di sekolah Cina.

Kawalan ke Atas Sekolah Cina

Perkembangan awal pendidikan Cina di Tanah Melayu adalah terlalu berkiblat kepada China. Guru-guru dan buku-buku dibawa dari China.  Murid-murid diajar mengenai kesusasteraan, sistem politik dan kebudayaan Cina. Kerajaan British hanya mula mengambil langkah untuk mengawal aktiviti-aktiviti sekolah Cina apabila ia diresapi oleh pengaruh komunis.

Kerajaan British meluluskan Enakmen Pendaftaran Sekolah-sekolah pada 1920. Tujuan utama undang-undang ini adalah untuk mengawasi perkembangan sekolah Cina di Negeri-negeri Selat dan Negeri-negeri Melayu Bersekutu.

Di bawah undang-undang ini, semua sekolah Cina, guru-guru dan pentadbir dikehendaki mendaftar dengan kerajaan. Pegawai-pegawai pelajaran Cina dilantik untuk memeriksa sekolah-sekolah Cina. Selepas 1945, sukatan pelajaran Cina disemak semula. Buku-buku yang berlatarbelakangkan hal ehwal tempatan mula digunakan dan bahasa Inggeris mula diajar di sekolah-sekolah Cina.

Pendidikan Tamil

Sekolah-sekolah Tamil ditubuhkan berikutan penghijrahan masuk ramai orang India dari India Selatan untuk bekerja sebagai buruh di ladang-ladang kopi, tebu, teh dan getah. Sebuah sekolah Tamil dibuka di Pulau Pinang pada 1810-an.  Ia merupakan sebuah cawangan Sekolah Penang Free yang dibuka pada 1816. Sekolah ini tidak maju dan terpaksa ditutup.  Kemudian Sekolah Anglo-Tamil didirikan di Melaka.  Sekolah ini juga tidak berjaya dan terpaksa ditutup. Sekolah-sekolah Tamil dibuka di Seberang Perai dan Melaka pada 1870-an.

Keadaan sekolah-sekolah ini adalah kurang baik kerana kemudahan yang tidak mencukupi. Pada 1912, kerajaan British meluluskan Undang-undang Buruh di Negeri-negeri Melayu Bersekutu. Undang-undang ini mewajibkan pihak majikan di ladang-ladang untuk menyediakan sekolah dan guru jika terdapat 10 orang atau lebih anak-anak pekerja mereka yang berumur antara 7 hingga 14 tahun.

Terdapat juga sekolah-sekolah  Tamil yang dibina di bandar-bandar yang mempunyai ramai penduduk berketurunan India. Pada tahun 1914, Sekolah Vivekananda didirikan di Kuala Lumpur.  Sekolah-sekolah yang ditubuhkan di kawasan bandar dibiayai oleh para dermawan dan persatuan-persatuan India.

Sekolah-sekolah Tamil awal yang didirikan mempunyai beberapa kelemahan iaitu :

• Semua sekolah Tamil menyediakan pelajaran setakat peringkat rendah sahaja dan  kebanyakan sekolah menyediakan pelajaran sehingga Darjah 4 sahaja.
• Berbagai-bagai bahasa pengantar digunakan seperti bahasa Tamil, Telegu dan Malayalam.
• Mata pelajaran yang diajar dan kandungannya sama seperti yang diajar di negara India.
• Guru-guru yang dibawa dari India adalah tidak terlatih.

Memandangkan keadaan di sekolah Tamil kurang memuaskan, kerajaan British  melantik seorang pegawai nazir sekolah Tamil pada 1930. Tugasnya adalah untuk memperbaiki keadaan di sekolah-sekolah Tamil.  Pada umumnya, masyarakat India  kurang mampu menghantar anak-anak mereka ke sekolah-sekolah Tamil.  Mereka yang berada lebih suka menghantar  anak-anak mereka ke sekolah-sekolah Inggeris.

Pendidikan di Sabah

Sebelum kedatangan British, masyarakat tempatan memberikan pendidikan tidak formal kepada anak-anak mereka.  Ibu bapa mendidik anak-anak mereka cara bercucuk tanam, memburu binatang, menangkap ikan dan adat resam.

Masyarakat yang beragama Islam menyediakan pendidikan agama untuk anak-anak mereka di surau, madrasah dan sekolah-sekolah pondok. Golongan mubaligh Kristian memainkan peranan yang penting dalam perkembangan sistem pendidikan di Sabah. Sekolah-sekolah awal didirikan oleh mubaligh-mubaligh Kristian daripada mazhab Roman Katholik, Protestant dan Anglikan.

Mubaligh Roman Katholik membina sebuah sekolah di Papar  pada 1881. Mereka juga membina Sekolah Rendah St. Mary di Sandakan pada 1883.  Ia merupakan sekolah yang pertama di Sabah. Mubaligh Protestant pula membina Sekolah Lelaki St. Michael di Sandakan pada 1888. 

Pada 1891, golongan Katholik membina sebuah Sekolah Convent untuk murid perempuan di Sandakan. Sekolah-sekolah mubaligh Kristian ini menerima bantuan daripada kerajaan Sabah. Kebanyakan sekolah ini menggunakan bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantar. Terdapat juga sekolah-sekolah mubaligh yang menggunakan bahasa Cina dan bahasa Dusun. Antara 1920 hingga 1940, pendidikan dalam negeri disediakan oleh Kerajaan Sabah , badan-badan mubaligh dan agensi persendirian. Sekolah kerajaan yang pertama telah didirikan di Kota Belud pada 1921. Kemudian lebih banyak sekolah kerajaan didirikan dan kesemua sekolah ini menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar. Pelajaran Melayu hanya diberikan di peringkat sekolah rendah.

Kerajaan juga membina sekolah kerajaan yang menggunakan bahasa Cina sebagai bahasa pengantarnya.  Pelajaran Cina juga diberikan di peringkat  sekolah rendah sahaja.  Kebanyakan sekolah swasta atau persendirian adalah sekolah Cina.  Ia tidak mendapat bantuan daripada kerajaan.  Sekolah-sekolah ini dibiayai oleh masyarakat Cina yang kaya.

Pendidikan di Sarawak

Masyarakat Sarawak mempunyai sistem pendidikan yang tersendiri sebelum kedatangan James Brooke ke Sarawak pada 1839. Suku-suku kaum seperti orang Iban, Kelabit dan Melanau memberi pendidikan tidak rasmi kepada anak-anak mereka.

Kanak-kanak dididik cara-cara bercucuk tanam, memburu dan adat resam. Masyarakat Melayu mendapatkan pendidikan agama di sekolah-sekolah agama. Pada zaman pemerintahan Brooke, sistem pendidikan di Sarawak dikendalikan oleh golongan mubaligh Kristian, Kerajaan Brooke dan masyarakat Cina

Pada tahun 1883, golongan mubaligh Katholik mendirikan sekolah-sekolah di Kuching dan Kanowit.
Mereka yang  daripada golongan Anglikan juga mendirikan sekolah di Kuching dan Sibu. Golongan mubaligh Methodist pula mendirikan sebuah sekolah di Sibu. Kesemua sekolah mubaligh ini menerima bantuan kewangan daripada kerajaan Brooke dan menggunakan bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantar utama.

Sekolah Melayu yang pertama ditubuhkan oleh Raja Charles Brooke (Raja Sarawak yang Kedua) pada 1883 di Kuching.  Sekolah St. Joseph didirikan di Kuching pada 1894. Pada 1903, kerajaan Brooke menubuhkan dua buah sekolah Cina di Kuching.

Sekolah Cina di Sarawak berkembang pesat selepas Revolusi China 1911.  Kebanyakan sekolah Cina dibiayai oleh golongan pedagang Cina yang kaya.  Seperti di Tanah Melayu, sukatan pelajaran dan guru-guru sekolah Cina dibawa dari China.

Raja Sarawak yang ketiga  iaitu Charles Vyner Brooke meneruskan usaha mengembangkan pendidikan di Sarawak. Beliau menubuhkan sekolah-sekolah rendah Melayu. Sekolah-sekolah ini menggunakan buku-buku yang dibawa dari Tanah Melayu. Beberapa orang guru dari Sarawak juga dihantar ke Maktab Perguruan Sultan Idris untuk mendapat latihan.

    Sebuah sekolah untuk kaum Melanau ditubuhkan pada 1917.  Menjelang 1936, terdapat kira-kira 25 buah sekolah kerajaan. Pada 1937, Kerajaan Sarawak membuat satu kajian ke atas pendidikan dalam negeri. Laporannya mencadangkan supaya sekolah-sekolah didirikan untuk kaum-kaum bumiputera  yang lain. Sekolah-sekolah baru ini akan menggunakan bahasa Iban dan Kayan selain daripada bahasa Melayu. Jabatan Pelajaran Sarawak ditubuhkan semula pada 1939. Sebuah Maktab Perguruan Melayu didirikan di Sarawak pada awal 1941

Penubuhan Maktab Perguruan

 

Pada akhir kurun ke-19 dan awal kurun ke-20, beberapa buah maktab perguruan didirikan. Ia bertujuan untuk menambahkan bilangan guru terlatih.

1878   -   Maktab Perguruan Teluk Belanga di Singapura 

1900   -   Maktab Perguruan Melaka 

1913   -   Maktab Perguruan Perak di Matang 

1922   -   Maktab Perguruan Sultan Idris di Tanjung Malim 

1935   -   Maktab Latihan Perguruan Perempuan Melayu Melaka

Maktab-maktab Perguruan

 
Pada 1916, Richard Winstedt dilantik sebagai Penolong Pengarah Pelajaran Aliran Melayu.  Beliau mencadangkan supaya sekolah Melayu memberi perhatian kepada pelajaran perkebunan dan pertukangan tangan. Selain daripada itu, beliau juga mencadangkan supaya tenaga pengajar di maktab perguruan ditambah dan peralatan sekolah yang cukup dibekalkan. Satu cadangan penting Richard Winstedt yang menjadi kenyataan ialah penubuhan sebuah maktab perguruan pusat bagi guru-guru Melayu. Maktab tersebut dibina di Tanjung Malim, Perak pada 1922.  Ia dinamakan Sultan Idris Training College (SUTC), sempena nama Sultan Idris yang sentiasa memberi sokongan dan galakan kepada pendidikan Melayu.

Selepas merdeka, maktab ini dikenali sebagai Maktab Perguruan Sultan Idris (MPSI). Tujuan penubuhan maktab ini ialah untuk menggantikan maktab-maktab perguruan di Matang dan Melaka dan  melatih guru-guru bagi memenuhi keperluan seluruh Tanah Melayu. Maktab Perguruan Sultan Idris juga menerima pelajar dari Sarawak dan Brunei.  Antara pensyarah MPSI yang terkenal ialah Cikgu Buyong bin Adil dan Cikgu Abdul Hadi bin Haji Hassan. Maktab Perguruan Sultan Idris pada masa sekarang dikenali sebagai Institut Perguruan Sultan Idris (IPSI).

Pelajar Melayu di Sekolah Inggeris

 

Dua peperiksaan  penting yang diadakan di sekolah menengah Inggeris sebelum Perang Dunia Kedua iaitu Junior Cambridge dan Senior Cambridge. Sehingga 1920-an, orang Melayu yang berkelulusan Junior Cambridge sudah boleh menjadi pentadbir.
 Pelajar-pelajar aliran Inggeris mempunyai lebih banyak kelebihan berbanding dengan pelajar-pelajar daripada sekolah bukan aliran Inggeris. Ini kerana pelajaran Inggeris sahaja yang boleh menjamin kedudukan ekonomi mereka. Gaji guru sekolah Inggeris jauh lebih tinggi daripada gaji lulusan sekolah Melayu . Walaupun demikian, kerajaan British mengawal pertambahan sekolah dan murid aliran Inggeris dengan rapi. Mereka tidak mahu memberi pelajaran Inggeris secara meluas, terutamanya kepada orang Melayu. Pada 1930-an, jumlah murid Melayu di sekolah Inggeris hanya 16% sahaja. British tidak menggalakkan pendidikan tinggi kepada orang Melayu kerana bimbang mereka akan menuntut  jawatan yang tinggi dan bagi yang berpendidikan pula akan  memberontak dan menentang penjajah British.

Sebelum Perang Dunia Kedua, ibu bapa Melayu tidak berminat untuk menghantar anak perempuan mereka ke sekolah Inggeris disebabkan cara hidup dan faktor budaya. Walaupun sikap ini berkurangan pada akhir 1930-an, tetapi bilangan murid perempuan Melayu di sekolah Inggeris masih kurang.

Pelajaran Vokasional dan Teknik

     Pelajaran vokasional dan teknik berkembang pesat selepas kedatangan British terutamanya pada kurun ke-20. Orang Melayu yang mahir dalam seni pertukangan diambil untuk mengajar murid-murid sekolah Melayu di sebuah perkampungan dekat Kuala Lumpur. 
Kerajaan Perak telah menubuhkan Sekolah Seni Tanah Melayu pada tahun 1902.  Sekolah ini ditutup pada 1906. Sekolah pertukangan yang pertama didirikan di Kuala Lumpur. Sekolah ini dinamakan Sekolah Pertukangan Persekutuan. Kemudian sekolah-sekolah pertukangan didirikan di Perak (1926), Johor Bharu (1930), Negeri Sembilan (1930), Pulau Pinang (1932) dan Melaka (1935). Sekolah-sekolah ini memberi peluang kepada pelajar untuk meluaskan ilmu pengetahuan dan menyediakan mereka untuk alam pekerjaan. Pada 1918, sebuah Suruhanjaya Pendidikan Teknik dan Industri ditubuhkan.  Ia mengkaji keperluan pelajaran vokasional dan teknik di Negeri-negeri Melayu Bersekutu. Suruhanjaya ini mencadangkan penubuhan sebuah sekolah pertanian dan sebuah sekolah teknik.

1923   -   Pusat Latihan Pertanian

1926   -   Sekolah Teknik di Kuala Lumpur 

1931   -   Sekolah Pertanian di Serdang,. Selangor 

1944   -   Maktab Teknik di Kuala Lumpur 

1972   -   Universiti Teknologi Malaysia di Kuala Lumpur 

Di sekolah-sekolah vokasional, pelajar diajar mata-mata pelajaran seperti kerja kayu, kerja logam, perdagangan, pertanian dan sains rumah tangga. Sekolah-sekolah teknik pula menyediakan mata pelajaran seperti pembinaan, ukur tanah, kejuruteraan, pertanian dan perdagangan.

Pelajaran Tinggi

 

Pada tahun 1880-an, terdapat desakan daripada penduduk tempatan supaya ditubuhkan sebuah pusat pengajian perubatan bagi melatih doktor-doktor dan pakar perubatan yang lain. Ini kerana terdapat beberapa orang pakar perubatan Eropah sahaja di Tanah Melayu dan mereka tidak dapat menyediakan kemudahan perubatan kepada penduduk tempatan yang sebegitu ramai.

Oleh itu, pada 1905  kerajaan British mendirikan sebuah pusat pengajian perubatan di Singapura dan ia dinamakan Sekolah Perubatan King Edward VII. Nama sekolah ini ditukar kepada Kolej Perubatan King Edward VII pada 1920.